ÇOCUĞA SORUMLULUK KAZANDIRMA

İki buçuk yaşından itibaren, çocuğun döküp saçacağını bile bile ona kendi başına yemek yeme fırsatı tanıma, döktüğü oyuncaklarını toplamasını bekleme, kendi odası ve yatağını kabullenmesini sağlama sorumluluk alma sürecinde çocuğu cesaretlendirir ve olumlu yol kat etmesini sağlar.

Aile içi iletişim-etkileşim sonucunda çocukta "ben değerliyim" ya da "ben değersizim" duygusu gelişir. Çocuğun kendini önemli hissetmesi onun kişilik gelişimi veya sosyal ilişkileri açısından önemlidir. Çocuğun kendini değerli olarak görmesi, öncelikle yakın çevresinden kabul görmesine bağlıdır. Bunun içinse çocuğa uygulama fırsatı tanınmalıdır. Dilediğince giyinen, giysisini seçebilen, istediği resmi yapabilen, yemeğini baskısız yiyebilen, hareketlerine katı sınırlar getirilmeyen, kişiliğine saygı gösterildiğini gören ve kendini özgürce ifade eden çocuk "ben değerliyim" diye düşünür. Bu da onu başarılara ve yeni atılımlara, dolayısıyla sorumluluk almaya yönlendirir. Çocuğa kendine yetmeyi ve kendini yönetmeyi öğretmek gerekir. Ona özgür bir ortam hazırlamalı, ayakları üzerinde durmayı, kendi kanatlarıyla uçmayı öğretmek gereklidir. Çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun sorumluluklar verilip, başarması için desteklenmelidir. Seçim yapması engellenmemelidir. Sorumluluk alanlarında çocuğun çabalarına saygı gösterip kendi başına düşünüp sorunlarını çözmesi sağlanmalıdır.

Ebeveynler olarak neler yapmalıyız?

•  Mesajınızı iletin: Öncelikle çocuğunuz, sizin ondan ne istediğinizi net ve açık bir şekilde bilsin. Mesela, 
• "kardeşinle kavga etmeni istemiyorum" 
• "odanı toplamalısın" 
• "her gün bir saat ders çalışmanı istiyorum" 
•  Şimdiye dek kullandığınız ve bir işe yaramayan cezalandırma yöntemlerini bırakın. 
•   Çocuğunuza, istediğinizi yapmaz ise sonucun ne olabileceğini anlatıp bu durumdan kendisinin sorumlu olacağını söyleyin. Mesela, 
• "kardeşinle kavga edersen sinemaya gidemezsin" 
• "odanı toplamazsan arkadaslarınla buluşamazsın" 

Bu son ve en önemli aşamadır: Söylediğiniz sözün arkasında durun! Asla yerine getiremeyeceğiniz sözler sarf etmeyin.

Muhakkak çocuğunuz ısrarla istemediğiniz şekilde davranacaktır, ancak sizin dediklerinizi yapacağınızdan emin olursa davranışını değiştirecektir.

Şayet bir kez tutarsız davranırsanız bunun en kısa zamanda su istimal edileceğini bilmelisiniz.
Siz tutarlı ve kararlı olduğunuz sürece, çocuğunuz davranışlarının sonucundan kendisinin sorumlu olduğunu ve yapması gereken bir işi yapmaz ise sonuçlarına katlanması gerektiğini öğrenecektir.

Toplumumuzun, davranışlarının sorumluluğunu almasını bilen yetişkinlere ihtiyacı vardır.